لباس ملی و نخستین صنعت نساجی ایران؛ تنبان، شلیته، لباده و سرداری کجا رفت؟  

تا قبل از سفر ناصرالدین‌شاه به فرنگ، لباس زنان ایرانی بسیار ساده و مورد مصرف آن بیشتر در خانه بود. تنبان، شلیته، سربند، چارقد، روبنده، شال، پیراهن، کلاغی، چاقچور، چادر و در موارد اندک، جوراب هم بود، اما با سفر این پادشاه، دامن‌های دارای فنر و شلوارهای چسبان جای لباس‌های سنتی را گرفت.

لباس‌های مردانه که لباده و مرادیگی و سرداری و عبا و قبا بود نیز جای خود را به پوشاک خارجی داد و بدین‌گونه ما هرگز صاحب لباس ملی نشدیم، اگر خیانت‌های دوران پهلوی نبود، کارخانه چیت‌سازی‌ واقع در محدوده منطقه۱۶ تهران می‌توانست تولیدکننده اصلی پارچه لباس ملی باشد. افسوس که سرنوشت دیگری برای کارخانه «چیت‌سازی تهران» رقم خورد.

عباس میرزا نایب‌السلطنه پسر کوچک ناصرالدین شاه بود که هرگز بر ارکیه قدرت تکیه نزد،اما نخستین کسی بود که کارخانه نساجی در ایران را پایه‌گذاری کرد. به دستور او، تعدادی وسایل و افزار بافت ماهوت فرنگی از روسیه‌ وارد شد تا پوشاک مردم در داخل کشور تولید شود.

نایب السلطنه در بخشنامه خود چنین نوشت: «پوشش و لباس اکثر اهل ایران و لباس اعیان و اشراف و سربازان باید از یک قماش باشد تا عوام الناس در پی متاع فرنگی نباشند.» او برای رسیدن به این هدف تلاش‌های بسیاری کرد، اما این آرزوی ولیعهد شاه قاجار هرگز محقق نشد و تا زمان شهادت امیرکبیر، فقط پارچه‌های خارجی می‌آمد و لباس ایرانی دوخته می‌شد. با این حال، نباید فراموش کرد که نخستین بارقه‌های ورود صنعت نساجی به کشور با تدبیر او صورت گرفت.

منبع: همشهری